|
|
nirvanatgr
Experienced Member
Joined: 10 May 2011
Posts: 1594
|
|
|
|
Công ty Eagletourist chuyên cung cấp các tour du lịch giá rẻ, tour ghép đoàn miền trung, tour du lịch lào, tour du lịch campuchia, tour du lịch thái lan với giá cả rẻ nhất, dịch vụ hoàn hảo nhất. Các bạn vui ḷng liện hệ hoặc book tour online để có giá tốt nhất nhé
Làng Śnh nằm bên bờ tả sông Thanh Hà – một bến nhỏ nằm ở ngă ba sông nổi tiếng thời các chúa ở Đàng Trong, c̣n có tên là Phố Lở. Śnh hay Sinh là tên nôm của làng Lại Ân, cách Huế chừng 7km về phía đông bắc. Đây c̣n là một trung tâm văn hoá một thời của đất Cố đô.
Tranh Śnh chủ yếu là tranh phục vụ tín ngưỡng và thờ cúng. Có thể phân làm ba loại:
- Tranh nhân vật chủ yếu là tranh tượng bà, vẽ một người phụ nữ xiêm y rực rỡ với hai nữ t́ nhỏ hơn đứng hầu hai bên. Tượng bà c̣n chia thành ba loại: tượng đế, tượng chùa, và tượng ngang. Loại tranh này dán trên bàn thờ riêng thờ quanh năm.
- Lại c̣n các loại tranh khác gọi là con ảnh, gồm hai loại: ảnh xiêm vẽ h́nh đàn ông đàn bà, và ảnh phền vẽ bé trai bé gái (phải chăng phền do chữ phồn thực của Đông Hồ). Các loại nhân vật c̣n lại là tranh ông Điệu, ông Đốc và Tờ bếp (có lẽ tranh vẽ Táo quân). Các loại tranh này sẽ đốt sau khi cúng xong.
Tranh Làng Śnh – Huế
- Tranh đồ vật vẽ các thứ áo, tiền và dụng cụ để đốt cho người cơi âm: áo ông, áo bà, áo binh, tiền, cung tên, dụng cụ gia đ́nh… thường là tranh cỡ nhỏ. Tranh súc vật (gia súc, ngoài ra c̣n có voi, cọp và tranh 12 con giáp) để đốt cho người chết.
Bản Khắc 12 con giáp – Dùng để in Tranh
Tranh làng Śnh có thể sánh với các ḍng tranh dân gian miền Bắc như Đông Hồ, Hàng Trống…, một thời đă lưu hành khắp vùng Thuận Quảng. Bởi thế sách Ô Châu cận lục ra đời hồi thế kỷ 16 đă nói đến làng Lại Ân như một địa danh trù phú.
Để kiếm các loại cây cỏ pha chế màu cho tranh, người làm tranh có khi phải lên tận rừng già phía tây. Các màu trong tranh đều được tạo ra từ cây cỏ có nguồn góc từ tự nhiên nên mầu sắc vô cùng tươi tắn. Cũng có những mầu được làm từ cây cỏ trong vườn như hạt mồng tơi cho màu xanh dương, hạt ḥe cho màu vàng đỏ, muốn có màu đỏ sẫm th́ lấy nước lá bàng. Ngoài ra người làng Śnh c̣n dùng đá son để lấy màu đỏ, bột gạch để có màu đơn. Màu đen được dùng nhiều nhất, lại là màu dễ làm nhất. Người ta lấy rơm gạo nếp đốt cháy thành tro, sau đó ḥa tan trong nước rồi lọc sạch để lấy một thứ nước đen, đem cô lại thành một thứ mực đen bóng. Những màu chủ yếu trên tranh làng Śnh là các màu xanh dương, vàng, đơn, đỏ, đen, lục. Mỗi màu này có thể trộn với hồ điệp hoặc tô riêng, khi tô riêng phải trộn thêm keo nấu bằng da trâu tươi.
Tôi t́m đến nhà Nghệ nhân Kỳ Hữu Phước, người mới 63 tuổi nhưng ông từng có 60 năm làm tranh. Ông cũng là hậu duệ đời thứ 9 của gia đ́nh thừa hưởng những tinh túy của nghề là tranh của tổ tiên. Ngồi trên chiếc chơng tre dùng làm nơi tiếp khách của gia đ́nh. Nghệ nhân vui vẻ kể về sự sống dậy của làng nghề sau một thời gian dài khó khăn, có lúc đă tưởng như mai một của làng nghề.
Những ngày chiến tranh rồi sau khi ḥa b́nh lập lại. Tranh làng śnh vốn là loại h́nh tranh dùng trong các nghi thức tế lễ tổ tiên nên bị coi là sản phẩm “mê tín dị đoan”. Tranh làng Śnh không c̣n chỗ đứng trong đời sống xă hội, thậm chí c̣n bị bài trừ. Những thời gian này người làm tranh làng Śnh hầu hết đă bỏ nghề chẻ khuôn in, bỏ nghề để kiếm kế khác mưu sinh. Trong làng duy chỉ có gia đ́nh ông c̣n yêu mến, luyến tiếc một nghề truyền thống đă nhiều đời, tiếc cái vốn quư của cha ông để lại mà từng có giai đoạn phải đào hầm thắp nên để in tranh. Tranh in xong phải giấu trong người và bán lén lút tới từng vùng chợ xa. Rồi ông cũng phải vất vả lắm mới cất giấu, bảo tồn được những khuôn bản in gốc từ thời cha ông để lại. Nhờ thế mà nghề tổ tiên c̣n được ǵn giữ đến ngày nay.
Những năm gần đây, tranh làng Śnh được nh́n nhận lại theo chiều hướng tích cực, năm 2007 được tôn vinh như một di sản văn hóa của dân tộc cần được ǵn giữ, bảo tồn. Cùng với sự quan tâm của nhà nước là sự phát triển của loại h́nh Du lịch văn hóa làng nghề đă tạo điều kiện hồi sinh cho tranh cổ Làng Śnh. Tranh làng Śnh đă dần lấy lại được h́nh ảnh và vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa, xă hội của một làng tranh truyền thống. Nhiều đề tài nghiên cứu, nhiều nghệ nhân cũng đă khẳng định giá trị nghệ thuật
Nối tiếp theo gia đ́nh nghệ nhân Kỳ Hữu Phước, nhiều gia đ́nh nghệ nhân khác cũng đă quay lại với nghề làm tranh. Hiện tại làng Śnh có tới hơn 30 hộ gia đ́nh là tranh bán khắp các tỉnh miền trung từ Quảng B́nh, Quảng Trị cho đến Quảng Nam, Quảng Ngăi cho đến tận thành phố Hồ Chí Minh.
Du khách bốn phương, đặc biệt là khách du lịch nước ngoài đặc biệt yêu thích tranh làng Śnh. Hai năm trở lại đây, ngày nào làng śnh cũng đón tiếp khách du lịch đến tham quan, t́m hiểu nét đẹp văn hóa và mua tranh làm quà lưu niệm. Nhiêu Du khách c̣n thử tự vẽ cho ḿnh những bức tranh riêng. Đây cũng là một hoạt động quảng bá du lịch và quảng bá sản phẩm làng nghề. Cũng là mong ước của những người dân làng Śnh để có cơ hội ǵn giữ, quảng bá và phát triển nghề cũ cha ông mà c̣n là cơ hội để cho người dân làng Śnh có thể sống măi với nghề truyền thống.
|
|
|
|
